Co tak naprawdę daje nam dawanie i otrzymywanie prezentów?
Co tak naprawdę daje nam dawanie i otrzymywanie prezentów?
Prezenty – kto ich nie lubi?
Święta to czas, w którym ludzie gnają w pośpiechu do sklepów, a kurierzy kursują intensywniej niż kiedykolwiek. Na myśl o tym okresie przychodzi kolorowy papier, wstążki, dźwięk rozrywanego opakowania.
Dawanie i przyjmowanie niespodzianek to nie tylko zwykła wymiana przedmiotów kupionych lub zrobionych z myślą o bliskiej osobie. To obdarowanie drugiego człowieka emocjami, troską, ciepłem prosto z serca.
To, co może wyglądać na zwykłą tradycję jest w rzeczywistości jednym z podstawowych sposobów budowania relacji.
Dlaczego ludzie się obdarowują?
Dając prezent, wysyłamy komunikat: myślę o tobie, jesteś dla mnie ważny. Sam upominek staje się zwykłym nośnikiem, uruchamiającym produkcję dopaminy i oksytocyny, neuroprzekaźników odpowiedzialnych za poczucie szczęścia, bezpieczeństwa oraz zacieśnianie więzi.
Już etap przygotowywania prezentu i wręczenia go drugiemu człowiekowi jest bardzo przyjemny – aktywowane są wówczas układy w mózgu, odpowiedzialne za odczuwanie przyjemności, dające przypływ energii, poczucia satysfakcji, ciepła. Nie bez przyczyny wielu ludzi wyraża upodobanie do wręczania podarunków.
Wybierając upominek, automatycznie pojawiają się intensywne myśli o obdarowywanej osobie, jej potrzebach, marzeniach gustach. Stanowi to swoisty most, rejestrowany przez mózg jako łączący akt więzi.
Otrzymywanie prezentów porusza bardzo głębokie warstwy ludzkiej psychiki:
1. Jest sygnałem bycia ważnym – ktoś o mnie pomyślał, ktoś poświęcił czas i uwagę. To buduje poczucie wartości, bezpieczeństwa, przynależności.
2. Upominek może stać się „kotwicą emocjonalną”. Wystarczy jedno spojrzenie na otrzymaną lampę by przywołać emocje związane z obdarowującą osobą. Sentyment sprawia, że często prezenty zachowujemy na lata.
3. Przyjmowanie to akt trudniejszy niż dawanie. Dotyka wrażliwości, daje poczucie bycia ważnym dla drugiego człowieka – a to bywa naprawdę poruszające.
4. Otrzymując podarek, mózg wytwarza oksytocynę, hormon bliskości i więzi.
Prezent – jeden z pięciu języków miłości
Twórca koncepcji pięciu języków miłości zaobserwował, że dla wielu ludzi obdarowywanie jest jednym z podstawowych sposobów okazywania uczuć. Niesie dużą wagę symboliczną. I nie chodzi o drogie, wyszukane prezenty – nawet jeśli to czekoladka, liścik z wyrazem wdzięczności, bukiet polnych kwiatów – liczy się gest odzwierciedlający uczucia, jakimi darzy się drugą osobę.
Na pozór to prosty, schematyczny gest. Jednak przyglądając się temu, co dzieje się w ciele, gdy oczy ujrzą prezent, można zauważyć potęgę tego aktu. Co uruchamia się w mózgu obdarowywanego?
1. Bodźce sensoryczne
Kolor, papier, dźwięk rozrywania opakowania – to silne sygnały dla układu nagrody.
2. Interpretacja intencji
Mózg błyskawicznie analizuje, czy prezent jest wyrazem czułości, sympatii czy pojawia się z poczucia obowiązku. Jeśli intencja jest dobra, reakcja emocjonalna jest mocniejsza.
3. Aktywacja pamięci
Prezent natychmiast wiąże się z historią relacji: przypomina wcześniejsze gesty, wspólne momenty, rozmowy.
4. Tworzenie śladu emocjonalnego
Jeśli otrzymujemy prezent w spokojnej, czułej atmosferze, mózg zapisuje to jako „bezpieczne doświadczenie”. Te ślady mają realny wpływ na nasze samopoczucie psychiczne.
Dlaczego prezenty budzą czasem trudne emocje?
Mimo że w większości przypadków otrzymywanie upominków na różne okazje kojarzy się bardzo przyjemnie, temat ten nie zawsze jest prosty. U niektórych osób może uruchomić:
- poczucie obowiązku i regułę wzajemności – konieczność odwdzięczenia się,
- lęk przed rozczarowaniem,
- wspomnienia niedostatków z dzieciństwa,
- poczucie, że „nie zasługuję”,
- porównywanie się z innymi,
- presję bycia (nie)wystarczającym.
To całkiem naturalne. Prezenty dotykają bardzo wrażliwych części człowieka: poczucia wartości, bliskości, relacji czy oczekiwań. Czasem drobny przedmiot może wywołać więcej emocji, niż jesteśmy gotowi przyznać.
Dawanie i otrzymywanie to coś więcej niż wymiana przedmiotami. To gest, który pozwala na:
- budowanie więzi i wzmacnianie poczucia bycia ważnym dla drugiej osoby
- tworzenie pozytywnych śladów pamięci
- wzmacnianie poczucia przynależności i okazywanie miłości
- wyrażanie czułości i troski
Moment wręczenia, intencja, wypowiedziane słowa – to elementy, które mózg zapisuje najgłębiej. O ile przedmiot może zniknąć, o tyle doświadczenie z chwili obdarowania zostaje na lata.
Prezenty są językiem miłości – te prawdziwe, prosto z serca, potrafią zmieniać relację i zapisywać wspomnienia, które będą wracać przez całe życie.
